รางวัลวัฒนคุณาธร เป็นรางวัลเกียรติยศของกระทรวงวัฒนธรรมในระดับประเทศ ที่มอบให้เพื่อยกย่องและเชิดชูเกียรติบุคคลและองค์กรที่ดำเนินงานอนุรักษ์มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติ และมีผลงานโดดเด่นในการปฏิบัติงาน ส่งเสริมงานด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม ด้วยความเสียสละ วิริยะ อุตสาหะ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และมีผลงานเป็นที่ประจักษ์แก่ผู้ร่วมงานและสาธารณชน ที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชน สังคม และประเทศชาติ

    รางวัลนี้พิจารณาโดยการกลั่นกรองจากคณะกรรมการคัดเลือกผู้ทำคุณประโยชน์ฯ ระดับจังหวัดทั้ง 76 จังหวัด ซึ่งมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน และจากหน่วยงานระดับกรม และองค์การมหาชนในสังกัดกระทรวงวัฒนธรรม โดยผู้ผ่านการตรวจประเมินผลงานดีเด่นในระดับประเทศ จะได้รับการเสนอชื่อเข้ารับโล่รางวัล “วัฒนคุณาธร” ซึ่งถือเป็นรางวัลในระดับประเทศ โดยมีการมอบปีละไม่เกิน 170 รางวัลในแต่ละปี

    ผู้ที่ได้รับการคัดเลือกเป็นผู้ทำคุณประโยชน์ต่อกระทรวงวัฒนธรรมในระดับประเทศ จะได้เข้ารับโล่เกียรติคุณ “วัฒนคุณาธร” จากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมเนื่องในวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงวัฒนธรรม ในวันที่ 3 ตุลาคมของทุก ๆ ปี ณ โรงละครแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร